زنبورعسل
آشنایی مختصر با زنبور عسل
زنبور عسل یا مُنج گونهای زنبور است که عسل میسازد. زنبور عسل این کار را با گردآوری شهد گلها در کندو انجام میدهد. در فارسی به زنبور عسل منگ، منج و مگس انگبین هم گفته میشود. زنبورهای هر کندو یکی از سه نوع زنبور ملکه، زنبور نر و زنبور کارگر هستند.
زنبور ملکه مهمترین گونه در کندو بوده و به نوعی رهببر کندو است. اگر زنبور ملکه نباشد زنبورهای کارگر از جمع آوری شهد و تولید عسل دست میکشند. اگر در داخل کندو تخم روز وجود داشته باشد زنبورها شروع به تولید شفیره ملکه برای تولید ملکه جدید میکنند؛ در غیر این صورت کل کندو از بین میرود.
زنبورهای کارگر ماده بوده و همانطور که از اسمشان مشخص است کل کار جمع آوری و تولید عسل به عهده این گروه است.
زنبور نر هم فقط برای بارورکردن ملکه است و هیچ کار دیگری انجام نمیدهد.
گونه های مختلف زنبور عسل:
1- زنبور عسل معمولی یا اروپایی (Apis mellifera)
- گونه های مختلف این دسته:
زنبور عسل سیاه یا Apis mellifera mellifera
زنبور عسل ایتالیایی یا زنبور طلایی یا Apis mellifera ligustica
زنبور عسل قفقازی یا caucasica Apis mellifera
زنبور عسل کارنیولان یا Apis mellifera carnica
زنبور عسل ایرانی یا Apis mellifera meda
2- زنبور عسل شرقی یا هندی (Apis cerana)
3- زنبور عسل بزرگ (Apis dorsata)
4- زنبور عسل کوچک(Apis Florea)
زنبور عسل معمولی یا اروپایی مهمترین گونه شناسایی شده زنبور عسل است که عمده مباحث پرورش زنبور عسل مربوط به همین گونه می شود.
روش تکثیر زنبور در ایران
سرانه تولید عسل در کشورمان 978 گرم است و سرانه مصرف عسل هم 961 گرم است.
زنبورداری در ایران سابقه قدیمی دارد. در دوره هخامنشیان نگهداری زنبورعسل در ایران رواج داشته است و از عسل به عنوان یک ماده شیرین غذایی و دارویی استفاده میکردند، 800سال قبل از میلاد قدمت آشنایی ایرانیان با این حشره مفید است. با پیشرفت پرورش زنبورعسل در اروپا و امریکا و با ورود کندوهای مدرن و ملکه های هیبرید به کشور (از سال 1335 به بعد) علاقه مندانی در نقاط عسلخیز کشور به ایجاد واحدهای بزرگ صنعتی پرورش زنبورعسل توجه کردند. نگهداری زنبورعسل در اکثر مناطق خوش آب و هوا و مستعد کشور زیاد بوده و هست.در بعضی از مناطق نگهداری کندوهای بومی مرسوم است ولی آمار سالهای اخیر نشان میدهد که کندوهای بومی کم شده و جای خود را به کندوهای مدرن داده است. درحال حاضر زنبورداری در کلیه مناطق ایران جز مناطق کویری کشور گسترش پیدا کرده است.